Tổ chức và lịch sử Thể_thao_người_khuyết_tật

Thể thao có tổ chức dành cho người khuyết tật được chia thành ba nhóm khuyết tật chính: người khiếm thính, người bị khuyết tật về thể chất, và người bị thiểu năng trí tuệ. Mỗi nhóm có một lịch sử, tổ chức, chương trình thi đấu, và cách tiếp cận thể thao riêng.

Thi đấu thể thao dành cho người khiếm thính khởi đầu với Đại hội thể thao tĩnh lặng ở Paris năm 1924, do Ủy ban Thể thao khiếm thính Quốc tế, CISS, tổ chức. Các đại hội này sau đó trở thành Deaflympics, cũng do CISS điều hành. CISS duy trì tổ chức các đại hội dành riêng cho các vận động viên khiếm thính dựa trên số lượng vận động viên, do nhu cầu giao tiếp của họ trong cuộc chơi, và giao tiếp xã hội là một phần cốt yếu của thể thao.[1]

Một thí sinh đua xe lăn tại Marathon Paris năm 2014.

Thể thao có tổ chức dành cho người khuyết tật thể chất tồn tại từ năm 1911, khi "Cripples Olympiad" (Thế vận hội Người tàn tật) được tổ chức ở Hoa Kỳ. Một trong những vận động viên xuất sắc nhất là Walter William Francis người xứ Wales, khi vô địch hai môn chạy và vật.[2] Sau đó, các nội dung thi đấu thường được phát triển từ các chương trình hồi phục chức năng. Sau chiến tranh thế giới thứ hai, thể thao được coi là một phần quan trọng trong việc hồi phục chức năng cho một lượng lớn các cựu quân nhân và dân thường bị thương tật. Thể thao nhằm hồi phục chức năng trở thành môn thể thao giải trí và cuối cùng là thể thao cạnh tranh. Người đi tiên phong là Sir Ludwig Guttmann ở Bệnh viện Stoke Mandeville ở Anh. Năm 1948, khi Thế vận hội đang diễn ra ở Luân Đôn, ông tổ chức một cuộc thi dành cho các vận động viên xe lăn ở Stoke Mandeville. Đây chính là cơ sở để Stoke Mandeville Games ra đời, tiền thân của Paralympic Games hiện đại. Kỳ Paralympic đầu tiên, sau khi tên gọi được thay đổi, diễn ra tại Roma năm 1960. Năm 1975, Paralympic mở rộng dành cho cả những vận động viên cụt tay chân và khiếm thị. Người bị bại não được phép thi đấu từ năm 1980.[3] Hiện nay, thể thao Paralympic được Ủy ban Paralympic Quốc tế điều hành liên kết với nhiều tổ chức thể thao quốc tế khác.[4]

Thể thao cho người thiểu năng trí tuệ bắt đầu từ những năm 1960 nhờ phong trào của Special Olympics, phát triển từ chuỗi các trại hè do bà Eunice Kennedy Shriver tổ chức năm 1962. Năm 1968 kỳ Special Olympics đầu tiên được tổ chức ở Chicago. Ngày nay, Special Olympics tổ chức tập luyện và thi đấu nhiều môn thể thao cho người thiểu năng trí tuệ.[5]

Năm 1986, Liên đoàn Thể thao Người thiểu năng trí tuệ Quốc tế (INAS-FID) được thành lập để hỗ trợ thi đấu thể thao đỉnh cao cho các vận động viên thiểu năng trí tuệ. Tổ chức này đối lập với tiêu chí "thể thao cho tất cả mọi người" của Special Olympics. Có giai đoạn các vận động viên thiểu năng trí tuệ được tham dự Paralympic. Tuy nhiên sau tai tiếng gian lận tại Paralympic Mùa hè 2000 khi nhiều vận động viên tham dự nội dung dành cho người thiểu năng trí tuệ bị phát giác là không tàn tật, thì các vận động viên thuộc INAS-FID ngay sau đó bị cấm dự Paralympic. Tuy vậy lệnh cấm bị dỡ bỏ vào năm 2010.[6]

Năm 2006, đại hội thể thao Extremity Games được lập ra dành cho người mất tứ chi hay người bị tật ở chân tay thi đấu các môn thể thao mạo hiểm. College Park Industries, một công ty sản xuất chân giả, tổ chức sự kiện này để giúp cho các vận động viên cụt tay chân có một sân chơi thi đấu một thể loại thể thao ngày càng phổ biến. Đại hội được tổ chức thường niên vào mùa hè tại Orlando, Florida với các môn trượt ván, wakeboarding, leo núi nhân tạo, xe đạp leo núi, lướt sóng, moto-x và đua thuyền kayak. Nhiều tổ chức, ví dụ như Paradox Sports[7] cũng ra đời để tăng cường và khuyến khích người khuyết tật thông qua việc trang bị và chào đón họ vào cộng đồng thể thao mạo hiểm.

Tài liệu tham khảo

WikiPedia: Thể_thao_người_khuyết_tật http://steiermark.orf.at/news/stories/2583850/ http://abilities.ca/agc/article/article.php?pid=&c... http://www.deaflympics.com http://www.deaflympics.com/about/ http://www.rickhansen.com/Media/News2004/IOCdecisi... http://sporthamilton.com/content/histroy/1994commo... http://www.thecgf.com/sports/ead.asp http://paperspast.natlib.govt.nz/cgi-bin/paperspas... //doi.org/10.1682%2FJRRD.2011.11.0209 http://www.inas-fid.org/archivenews.html